Het onderstroommonster als demper in de samenwerking
Samenwerken vereist soms de precisie en afstemming van een koorddanser. Ook al ben je meer dan twintig jaar vrienden, wil je samen projecten oppakken of samen doorgaan in een nieuwe bedrijfs- of samenwerkingsvorm, dan nóg kunnen er wrijvingen ontstaan die je niet had zien aankomen. Ergernissen, onduidelijkheden of onenigheden die blijvend schade aan de vriendschap of werkrelatie kunnen brengen en tot een breuk kunnen leiden. Voeding voor ‘het onderstroommonster’!!! Heb je enig moment dit groot onzichtbaar monster “in da house”, dan blokkeert elke poging tot flow, samenwerken en bij elkaar komen. Het is dan balanceren en op eieren lopen. Lukt het je om hiermee om te gaan, dan is het geluk aan jullie zijde. Maar helaas dondert er tóch al te vaak minimaal één of meer van de koord dansende partijen de afgrond in.
Ken je dat? Dat je voelt dat er drain in de (werk-)relatie of samenwerking zit? Of dat er ergens de hakken in het zand lijken te staan al zijn die niet zichtbaar? Of verloopt je project bagger traag? Terwijl álles er vooraf op wees dat het van een leien dakje zou gaan? Er spéélt iets, maar wát? Daar kun je de vinger niet op leggen. Met je verstand kun je er niet bij, maar het is wél voelbaar en het kost frustratie, tijd en en geld. De (werk-)relatie of het project klapt, budgetten grof overschreden , de bedrijfscultuur wordt vreugdeloos, en cynisme, onverschilligheid en andere ellende vergalt het werk- en levensgeluk.
“Pleased to meet you: Hope you guess my name!!”
Ik introduceer je graag het “onderstroommonster”. Dit monster neemt de vorm aan van plaaggeesten van divers formaat en allooi en slaapt ingekapseld in de modder van de fundamenten van het bedrijf, de relatie of samenwerking. Af en toe laat het zich gelden. Deze ongenode gast steekt de kop op als een duveltje uit een doosje en kan schrikbarende proporties aannemen. Meestal onverwacht en wanneer het nét niet uitkomt. Het is er, en het blijft. Vooral wanneer iemand pijnlijk getriggerd wordt door zijn of haar geschiedenis. Maar vaak lijkt het niet persé aan iemand gekoppeld te zijn en blijft ‘het onderstroommonster’ rondwaren en op de achtergrond frustreren. Zoiets ontstaat als iets in het verleden op een pijnlijke manier is verlopen en niet goed is afgerond. Tot het gezien en erkend wordt. Dan pas verliest het zijn macht. En pas dan ontstaat de voedingsbodem voor een nieuw gezond fundament van de samenwerking.
De Stones zongen het al in “sympathie for the devil”. “The nature of the game” is dat onverkwikkelijke en pijnlijke gebeurtenissen van elk teamlid, de geschiedenis van de oprichters of in de geschiedenis van de groei van het bedrijf, project of van de samenwerkingspartners meedoen op de werkvloer. Dat kan lang en slepend voortgaan: ergernissen stapelen op: voeding voor het ‘onderstroommonster’!!! Pas als de ergernis té groot is en het écht misgaat, alle creativiteit stokt en samenwerking tot niets uitloopt, werknemers vertrekken, de poppen aan het dansen zijn, word ik gevraagd om met mijn systemische blik, voelsprieten, kennis en ervaring om mee te kijken. Ik doe dat graag maar hoé fijn zou het zijn om schade en ellende te voorkómen?! Ik zeg: bespaar tijd, geld en frustratie vóórdat een samenwerking of project van start gaat! Laat vooráf een onderstroomanalyse en cultuurscan doen zodat een gezamenlijke koers uitgezet kan worden!
“Geef die boer een stoel!”
Ik kijk graag systemisch en energetisch. Wanneer in een opstelling zich toont wat de wáre aard van de verstoring is, en de oprispingen van dit duveltje uit de oude doos uit de diepte en het donker opborrelen, dan zeg ik feitelijk: “Geef die boer een stoel.” Het wil aan het licht komen. Luister er naar. Neem serieus wat het zegt. Voél wat het je doet. Want de onverwerkte zaken uit het verleden doen altijd mee in het heden en ze nemen ruimte in. En meer dan je kunt vermoeden. Voor je het weet, zitten ze aan het stuur van het schip, doet de navigatie het niet meer en sturen ze je met het hele team richting klippen.”
Het onderstroommonster en de geest van het verleden
Onlangs tijdens een systemische teamdag bleek het weer… Wanneer er tekst en taal gegeven wordt aan wat eerder nooit gezien of uitgesproken werd, dan neemt de ondermijnende kracht af en kan een ‘onderstroommonster’ zelfs transformeren tot een hulpbron. Belangrijk daarbij is dat zoiets ook voélend erkend wordt. Een tweetal grotere bedrijven en een aantal ZZP-ers die graag willen samenwerken, vroegen mij mee te kijken waarom na een jaar sputterende opstart, de samenwerking nog steeds niet écht van de grond was gekomen. Het verlangen, de goede wil en allerlei prachtige plannen zijn er. Toch haakten sommige partijen af en verliep de opstart van de samenwerking stroef. Wat bleek: één van de bedrijven was opgericht vanuit ‘frustratie over hoe het ging’ en trauma-energie van gebeurtenissen uit het leven van deze oprichter deed daarin mee. Het effect was, dat de betrokken partijen, ondanks goede wil en intenties zich in een dynamiek van aantrekken én afstoten bevonden. Het ongrijpbare ‘onaantrekkelijke’ in de onderstoom was niet bekend bij de partijen maar het frustreerde wél voelbaar de samenwerking terwijl het niet duidelijk te pinpointen was bij één van de partijen. Afhankelijk van hoe je als persoon gebakken bent, ga je daar op je eigen manier mee om. Zodat kan een heel arsenaal aan in elkaar grijpende reacties van de verschillende partijen op elkaar reageren. Uithouden, volhouden, gefrustreerd of verdrietig opgeven, zich terugtrekken, boos de deur dicht smijten, onverschillig doen alsof het hen niks doet… ga zo maar door. It really rocks the boat.
Mijn ervaring is dat zodra “het onderstroommonster” een gezicht, naam en een plek krijgt, er pas rust in het systeem kan komen. Het doet tijdelijk wat stof opwaaien, maar dan héb je ook wat. Het beestje krijgt een naam en rugnummer en daarmee krijgt het een plek aan boord. Hierdoor komt de bemanning tot rust, en het schip in rustiger vaarwater. Zo kan een nieuwe koers uitgezet worden. Door systemische interventies en (team-)coaching leren we de invloed van de gebeurtenissen uit het verleden te doorvoelen, waardoor het losgelaten kan worden. Een open dialoog opent nieuwe wegen. Deze nieuwe manier van kijken en voelen schept verbinding en doet de samenwerking goed en creativiteit en werklust opleven. Zo kan een vastzittende samenwerking, project of welke relatie dan ook kan weer vlotgetrokken worden. En ook: door voorafgaand aan een samenwerking een systemische onderstroom analyse te doen, kun je aan de start van een samenwerking al helder krijgen wat er mogelijk en niet-mogelijk is en wat of wie er nodig is om samen te excelleren.
“What is puzzeling you is the nature of my game!”
Start jij een nieuw project, bedrijf, team of samenwerking? Frustratie, tijd en geld bespaar je door vooráf de onderstroommonsters boven water en aan land te halen. Kijk ze in de ogen. Voel wat ze voor boodschap hebben en neem die serieus. Ga ze waarderen en voorkóm dat ze de boel gaan saboteren. Want al zouden we dat liefst ontkennen, die monsters zijn er altijd. En ze verlangen er naar om gezien, erkend, geliefd en geheeld te worden. Ik neem jou, je team of bedrijf graag mee naar de diepte van de helende kracht van het werken in de onderstroom en de energetische bedding van het bedrijf of de (werk-)relatie.
Een onderstroom analyse maakt helder wat bij jou in je bedrijf de samenwerking frustreert en wat er nodig is om het in een stroomversnelling te doen komen. Ik kijk en voel graag mee in hoe je de bedding en onderstroom van je bedrijf en team kunt voeden, onderhouden en vitaal maken. Niets is zo jammer als iemand of een mooi initiatief het onderspit delft en de bezieling en energie stokt, doordat ‘het onderstroommonster’ tussen jou en de ander of jou plek in een project of organisatie staat, waar het teveel macht heeft gekregen. Of dat jij zelf niet op je natuurlijke plek staat. Het scheelt veel pijnlijkheden in werkgeluk, effectiviteit, tijd, geld en verstandhoudingen en spaart (werk-)relaties wanneer we onze eigen en collectieve monsters in de ogen kijken. “ The nature of the game” in het heden, wordt onnodig te veel bepaald door “de geest van het verleden”. Dat kan zoveel makkelijker!!!
Renate Breuls I Transformundo I www.renatebreuls.nl
Transformatiecoach, onderstroomfluisteraar, systemisch en lichaamsgericht procesbegeleider, vrouwencoach en communicatieadviseur.
afbeelding: zeemonster door Theodor Kittelsen